– Kolonialisme, moeten we het daar nog over hebben?
– Jazeker!
– We kunnen er toch wel van uitgaan dat iedereen die dit blad leest daar faliekant tegen is?
– Het is makkelijk om ergens tegen te zijn. Dat wil niet zeggen dat je het er niet meer over hoeft te hebben.
– Het is toch iets van het verleden.
– Dat gaat lijken op de houding van mensen die zeggen dat ze er niets mee kunnen en ook niet hoeven, omdat zij er zelf geen deel aan hebben gehad. Alsof het los staat van ons allemaal, hier, in deze tijd, terwijl de problemen doorlopen. De kolonialisten mogen dan zijn verdwenen, van de oorspronkelijke structuren is niet veel over. West-Afrikaanse economieën die eeuwenlang soepel draaiden (met lokale klassenverschillen, dat dan weer wel) stortten direct in na kolonisering. Heel simpel: er werd hutbelasting ingevoerd en dat geld verdween over zee naar de kolonisator. Onderdrukking en uitbuiting van mensen elders vindt nog steeds plaats, op grote schaal.
– Maar dan noemen we het anders. Trouwens, het kan iedereen treffen, overal. Ook hier kan het gebeuren, zoals Duitsland Nederland bezette in 1940. Wanneer noemen we het eigenlijk kolonialisme?
– Definitiekwesties zijn eigenlijk nooit interessant. Daar gaat het toch niet om?
– Dat ben ik met je eens, maar kunnen we het dan niet beter gewoon over kapitalisme hebben? Dat is toch de onderliggende oorzaak van dit alles.
– Marseille was een kolonie van de oude Grieken, Málaga van de Phoeniciërs, Indonesië van de Hollanders. Enzovoort. Die Phoeniciërs en die Grieken, dat is wel heel lang vóór het ontstaan van het kapitalisme.
– De mens was altijd al slecht.
– Dat zei ik niet. Wel zie je op de achtergrond eenzelfde drijfveer: hebzucht. Elders halen wat je zelf niet hebt. Door machtsmisbruik, overheersing, uitbuiting.
– Daarom wordt ook wel gezegd dat het kapitalisme zo goed past bij de aard van de mens.
– Tja, dat vind ik nou weer…
– Lariekoek.
– Ja. Ik bedoel: je kunt beter zeggen dat anarchisme het allerbeste past bij de aard van de mens. Kapitalisme gaat net als kolonialisme altijd ten koste van andere mensen, dieren, ecosystemen. Uiteindelijk gaat iedereen eraan te onder.
– En bij anarchisme vaart iedereen wel. Heel mooi. Dan doen we dat toch?
– Ja hè. Waarom doen we dat niet gewoon?
– Zo makkelijk is het dus niet.
– Mensen kunnen beide kanten uit. Het enige dat we kunnen proberen is tikjes uitdelen, de goeie kant uit.
– Hm, tikjes, wat moet ik me daarbij voorstellen?
– Van alles. Acties, artikelen…
– En natuurlijk alle sporen uitwissen van het koloniale denken, de koloniale houding.
– Zoals straatnamen wijzigen? Beter alles van duidelijke onderschriften voorzien, anders poets je de geschiedenis weg. J.P. Coenstraat – J.P. Coen, verantwoordelijk voor volkerenmoord op bijna vijftienduizend inwoners van de Banda-eilanden. Columbusplein – Christoffel Columbus, verantwoordelijk voor de genocide op de oorspronkelijke bevolking van Amerika en als aanzetter van de slavenhandel. De herinnering aan die schanddaden moet juist bewaard blijven, hoe pijnlijk ook.
– Veel mensen, linkse witte mensen, voelen zich schuldig. Een soort plaatsvervangend schuldgevoel.
– Dat helpt natuurlijk niet, is juist contraproductief.
– Toch is het beter dan niks. Er zijn ook veel mensen die hun schouders erover ophalen en het allemaal maar gezeur vinden.
– Dat is inderdaad nog schadelijker. Maar het schuldgevoel lost ook niets op. Het gaat erom de situatie onder ogen te zien. Je bent niet schuldig maar wel medeverantwoordelijk voor hoe we verder gaan vanuit de situatie die er nu is. Met alle privileges. Van grachtenpanden (waar je dan misschien niet in kunt wonen, maar wel van kunt genieten als je er langs loopt) tot goedkope koffie of goedkope bananen.
– Die koop ik niet. Alleen fair trade en biobananen, en koffie hoef ik al helemaal niet.
– Peper dan, nootmuskaat, weet ik veel, allerlei koloniale waren zijn er, die hier veel te goedkoop zijn, waarvoor in elk geval aan de mensen daar te weinig betaald is.
– En dat gebeurt dus nog steeds, komen we toch weer uit bij het kapitalisme, geld blijft stromen van arm naar rijk. Vaak is dat van ooit gekoloniseerde naar ooit koloniserende streken.
– En als de mensen daar dan op zoek gaan naar een beter leven, zoals de mensen dat hier deden in de eerste helft van de twintigste eeuw, dan wordt er moeilijk over gedaan.
– Kolonialisme is land elders bezetten, maar je zou kunnen zeggen dat het al begint met het bezetten van de ‘eigen’ streek. De grond is van niemand, of van iedereen. Dus iedereen zou overal heen moeten kunnen gaan en kunnen gaan wonen. Als het ergens te druk wordt ontstaat er vanzelf beweging naar streken waar meer rust is en meer mogelijkheden zijn iets op te bouwen.
– Mensen van elders, raar toch eigenlijk, waarom zijn ze niet net zo welkom als de baby’s dat zijn van de mensen die hier al wonen.
door Mirka