Op maandag 9 april werden enorme hoeveelheden politiematerieel gezien in de omgeving van de ZAD (Zone à Defendre). Voor alle ‘Zadisten’ was het duidelijk: de langverwachte ontruimingsgolf zou beginnen. In de dagen daarna regent het online media berichten en worden wereldwijd solidariteitsdemonstraties georganiseerd. Het is moeilijk om op afstand een overzicht van de situatie te schetsen, omdat deze van dag tot dag verandert. En op het moment van schrijven van dit artikel wordt ZAD nog steeds omsingeld door de Franse autoriteiten. Maar het verzet van de bezetters is sterk en ze geven zich niet over. Zij wonnen de strijd tegen de aanleg van een vliegveld en gaan door met de strijd om de toekomst van het gebied als algemeen goed te beschermen.
Zone à Defendre
ZAD is ontstaan uit een bijna vijftig jaar durende strijd tegen de aanleg van een nieuw vliegveld voor de nabijgelegen stad Nantes. Een uniek landschap dat in vogelvlucht op een schaakbord lijkt, rijk aan bossen, moerassen, water en weilanden met oude paden en bosschages. Door decennia van strijd ontstond een sterke band tussen lokale boeren, dorpsbewoners, activisten, krakers en vakbonden.
ZAD werd een experiment waar betrokkenen de controle over het dagelijkse leven zelf in hand namen
ZAD zoals we het nu kennen is ontstaan in 2009. De lokale bevolking riep mensen tijdens een klimaatkamp via een brief op het gebied te bezetten en verlaten boerderijen te kraken. Al snel groeide ZAD uit tot één van Europa’s grootste laboratoria voor algemeen goed, met onder andere bakkers, een piratenradio, een tractorwerkplaats, een brouwerij, woningen, gezamenlijke eet- en overlegruimtes, medicinale kruidentuinen, een muziekstudio, een wekelijkse krant, molens voor de bewerking van granen en het opwekken van stroom, een bibliotheek en een heuse uitkijktoren. ZAD werd een experiment waar betrokkenen de controle over het dagelijkse leven zelf in hand namen, zonder overheidsbemoeienis en andere vormen van autoriteit. ZAD werd een collectieve leefgemeenschap van ruim 300 vaste bewoners en ruim 80 verschillende collectieven. Uitgestrekt over 4.000 hectare vormen de agrarische activiteiten een belangrijke fundering voor het leven op ZAD.
In 2012 werd door de Franse overheid een poging gedaan om het gebied te ontruimen en plaats te maken voor het vliegveld. Zij sloopte veel van de aanwezige gebouwen en vernietigde allerlei agrarische projecten. Maar toen 40.000 mensen op kwamen dagen om hun sympathie met ZAD te tonen en de gesloopte gebouwen opnieuw te laten herrijzen, trok de overheid haar troepen terug. Sinds die dag is er nooit meer een politieoptreden in ZAD geweest.
Dankzij de diverse en hechte strijd was het mogelijk het spel van de lange adem jarenlang te blijven spelen. Via petities, directe acties, rechtszaken en sabotage werd de aanleg van het vliegveld tegengehouden. In januari 2018 kwam het verlossende woord vanuit de Franse overheid: het vliegveld zal er niet komen. Een ongelooflijke overwinning, maar ook het begin van een nieuwe discussie.
Zo evolueert de strijd tegen een vliegveld tot een strijd voor vrijheid en collectivisatie, tegen autoriteit, de invloed van de staat en individualisering
Al voor het verlossende woord werden interne discussies gevoerd over wat te doen als het vliegveldgevecht is gewonnen. Voor sommigen was het moeilijk om zonder duidelijk doel door te blijven gaan met de ‘bezetting’. Anderen zagen een toekomst voor het gebied als een collectieve zone, een bevrijding van het kapitalistische systeem dat hen anders overschaduwt. Zo evolueert de strijd tegen een vliegveld tot een strijd voor vrijheid en collectivisatie, tegen autoriteit, de invloed van de staat en individualisering. En daarvoor bleek het overgrote deel van de Zadisten vastberaden om te blijven: ‘wij hebben voorkomen dat dit gebied wordt bedekt met beton en het is onze taak om de toekomst te waarborgen’. In samenspraak met Zadisten, omwonenden en boeren werd een document opgesteld met zes punten die de toekomst van ZAD moeten waarborgen. De beweging blijft het gebied onderhouden en in stand houden door het aan te wijzen als algemeen goed. Daarmee is een nieuwe strijd ontstaan om het gebied te collectiviseren.
Bulldozers, pantserwagens, helikopters, drones en granaten
Dag 1, maandag 9 april. Bulldozers, 2.500 agenten en gendarmerie – de Franse versie van de mobiele eenheid, pantserwagens, helikopters en drones denderen door de bossen, weilanden en blubber. Met een grootschalige politieactie is begonnen met het ontruimen van de ZAD en het onmogelijk maken van de toekomst van deze leefgemeenschap, haar ideeën en experimenten.
Op de eerste dag werden enkele van de mooiste woningen en boerenschuren verwoest. Maar het verzet reageerde direct op de politieacties en verhinderde de autoriteiten andere belangrijke delen van ZAD te bereiken. In de dagen die volgden werd ZAD omsingeld door wegversperringen van politie en gendarmerie. ZAD werd in staat van beleg geplaatst, niemand mocht er meer in of uit. Maar de Zadisten zaten ook niet stil. Materialen, rebel kitchens, gereedschap en mensen werden naar binnen gesmokkeld via verborgen paden. Tegelijkertijd werden barricades opgeworpen en schuren en woningen herbouwd. De Zadisten wisten hun terrein te behouden, al weet niemand hoe lang de strijd nog zal duren.
Tijdens de derde ontruimingsdag van ZAD werd de inzet van granaten door de gendarmerie een verschrikkelijk feit. Vrijwel elke vijf minuten waren ontploffingen te horen. Ooggetuigen (oorgetuigen) meldden dat er reeksen van nog veel meer ontploffingen kort na elkaar te horen waren. Later in de week zouden honderden lege en ontplofte hulzen, verzameld op ZAD, als protest op de stoep van het provinciegebouw in Nantes gedeponeerd worden.
Frankrijk is het enige land in de EU dat explosieve granaten inzet tegen haar bevolking. Deze zogenaamde GLI-F4 granaten bevatten naast 10 gram traangas ook 30 gram TNT. Scherven en splinters veroorzaken verwondingen en door de knal van 170 dB lopen omstanders bijna gegarandeerd ernstige gehoorschade op.
De granaten en splinters zorgden voor verwondingen in het gezicht en borst van tientallen demonstranten. Het medisch team van ZAD laat weten dat de meeste verwondingen die zij voorbij ziet komen zijn veroorzaakt door deze granaten. Zij ziet ook verwondingen door rubberen kogels en traangas en meerdere mensen die op borsthoogte en in het gezicht geraakt zijn. Er werd zelfs in de rug geschoten met rubberen kogels en stroomstootwapens. Op de achtste dag van de ontruiming en verzet, telde het medische team 270 gewonden. Artsen uit de omgeving zijn afgereisd naar ZAD om het medisch team te versterken. Ambulances met zwaar gewonden werden tegengehouden door gendarmerie. Er zijn gevallen gemeld van gewonden die door de gendarmerie zelf ‘naar het ziekenhuis’ zijn vervoerd, maar bewust enkele straten van het ziekenhuis vandaan al werden afgezet. Een enkel geval is zelfs door de gendarmerie bij de voordeur van een psychiatrische inrichting afgezet.
Nu keerden 15.000 tot 20.000 mensen terug naar ZAD om hun stokken uit te graven en ZAD met hand en tand te verdedigen
Toen de ontruiming van ZAD al een week aan de gang was, werd zondag 15 april het moment voor duizenden sympathisanten om terug te keren naar ZAD. Terug, want in 2016 bezochten zij ZAD al en groeven ieder een stok in de grond als teken dat zij bereid waren terug te komen ter verdediging van ZAD. Als de stekels van een egel vormden duizenden ingegraven stokken indrukwekkende verdedigingswallen. Nu keerden 15.000 tot 20.000 mensen terug naar ZAD om hun stokken uit te graven en ZAD met hand en tand te verdedigen. Politieoptredens en wegversperringen moesten voorkomen dat deze mensen ZAD konden bereiken. Maar opgesplitst in kleinere groepjes en met kennis van verborgen paden wist het overgrote deel van de demonstranten in het afgesloten gebied te komen.
Mensen van alle leeftijden en achtergronden hielpen die zondag ZAD te behouden. Door hun stokken opnieuw langs strategische velden te planten, konden bouwteams op die velden veilig een nieuwe markthal en ontmoetingsplaats bouwen. Kleinere groepjes namen hun stokken ter hand om een belangrijke aanvoerweg vrij te vegen van politie. En staken door naar andere door politie ingenomen velden om deze terug te winnen.
Na acht dagen strijd meldt het legal team dat er zestig arrestaties bij hen bekend zijn, waarvan meerdere gepaard gingen met grof geweld. Ook van de solidariteitsdemonstratie in Nantes zijn 24 arrestaties bekend. Via snelrecht zijn enkelen direct veroordeeld tot maandenlange gevangenisstraffen en geldboetes. Van anderen wordt niets meer vernomen.
Solidariteit wereldwijd
Al tijdens de eerste twee dagen van de ontruimingen werden in meer dan honderd Franse steden solidariteitsdemonstraties gehouden. Duizenden sympathisanten kwamen bijeen op pleinen of bezetten gemeentehuizen. En ZAD kreeg ook steun uit andere regio’s in de wereld. Zo werd de ondergrondse parkeergarage van de Franse ambassade in München gesaboteerd. En er vonden acties plaats in Mexico door de Zapatista’s, in Brussel, Spanje, Libanon, Londen, Polen, Palestina, New York.
Op 26 april maakte de Franse premier een verklaring bekend aan ZAD. In die verklaring kondigde hij een bestand aan dat tot 14 mei 2018 zal duren, teneinde alle formaliteiten af te handelen die voortkomen uit bezwaarschriften die zijn ingezonden door ZAD en haar sympathisanten. Volgens de Minister van Binnenlandse Zaken verloopt alles ‘zoals altijd kalm en in rust’. In ZAD ervaren ze die ‘rust’ en wapenstilstand dezelfde dag nog door traangaspatronen die nog altijd worden afgevuurd tijdens nieuwe pogingen om enkele barricades te ontruimen.
Zij strijden om een voorbeeld van een post-kapitalistische leefomgeving, met sterke ecologische en collectieve waarden
Op het moment van schrijven vechten Zadisten en duizenden sympathisanten nog steeds voor behoud van ZAD. Zij strijden om een voorbeeld van een post-kapitalistische leefomgeving, met sterke ecologische en collectieve waarden. Zij en de mensen die nog vastzitten verdienen onze steun door donaties, solidariteitsverklaringen, bezoek, materialen, directe acties en het verspreiden van het succesverhaal over ZAD. Het verhaal van boeren, vakbonden, krakers, activisten en lokale bewoners die al jarenlang samenwerken. Hoe deze diverse strijd vol petities, rechtszaken, demonstraties en sabotage een vliegveld wist te voorkomen. En hoe ZAD blijft strijden voor een wereld los van alles wat onomstotelijk verbonden is met dergelijke grootschalige bouwplannen. ZAD strijdt nu voor de bevrijding van autoriteiten, neo-liberale dominantie en de individualiserende samenleving, voor vrijheid en collectivisatie.
Of zoals een Zadist het verwoordt: ‘The battle lines were made clear, it was not about bringing ‘law and order’ back to the zone, but a battle between private property, and those who share worlds of capitalism against the commons. The battle of the ZAD is a battle for the future, one that we cannot loose.’*
door Jasper S.
Noot
* Zie zadforever.blog
Noot van de webredactie:Help ZAD tijdens de Intergalactic Week. Na de overwinning van het vliegveldproject en de twee ontruimingsgolven in de eerste helft van 2018, leeft ZAD nog steeds. ZAD heeft zich staande weten te houden na de laatste ontruimingsgolven en de Franse staat heeft haar materieel en manschappen teruggetrokken. Nu is het tijd om de (publieke) gebouwen die bij de ‘ontruiming’ verloren gingen opnieuw op te bouwen. Kom op 27 augustus naar ZAD en help een week lang mee aan de (wederop)bouw van een collectieve leefgemeenschap die strijd tegen kapitalisme en individualisering.
Intergalactic week @ ZAD 27 aug – 2 sept 2018