‘Wij kiezen voor verzet’
Ik baseer dit standpunt op berichten van Leila Al-Shami, coauteur van Burning Country: Syrians in Revolution and War (2016), een anarchistische geschiedenis van de Syrische revolutie, die al eerder in Buiten de Orde besproken is (2016/4 en 2017/1) en dit jaar een tweede aangevulde druk beleeft. Het vervolg van deze uitgave vindt men op Leila’s blog: leilashami.wordpress.com.
Daarop wordt nadrukkelijk beschreven dat hier sprake is van een democratische volksrevolutie op basis van een radensysteem. Deze democratie is in wezen even libertair als het communalisme van de TEV-DEM van Rojava/Noord-Syrië. Een bewijs daarvan kan men afleiden uit het feit dat gevluchte radencommissarissen uit Raqqa in het bestuur van het door de Koerden veroverde Kamishli zijn gezet en dat later in Manbij het radenstelsel is hersteld. Maar laten wij terugkeren naar Idlib zelf.
De stad Idlib kent nu drie miljoen inwoners, waarvan de helft uit vluchtelingen bestaat. Dat is minder dan Aleppo of Damascus, maar toch een indrukwekkende massa. Formeel wordt zij geregeerd door Hay’at Tahrir al-Sham (HTS), de huidige benaming van Al-Nusra. Zij vormen de militaire macht, nadat zij op 23 juli jongstleden hun salafistische concurrenten Ahrar al-Sham gewapenderhand verdreven hadden. Maar HTS noch Ahrar al-Sham zijn erin geslaagd de bevolking aan zich te onderwerpen of ergens voor te rekruteren, laat staan één of andere ‘sharia’ van bovenaf in te voeren. Als vrouwen worden opgepakt door de islamistische zedenpolitie Sawid Al Khayr wegens ‘zedeloze’ hoofdharen of omdat ze in een bus met mannen zitten, worden ze door menigten ontzet. Als HTS weduwen een man als ‘voogd’ (mahram) wil opleggen komt de wijk in verzet. Want HTS zal erin moeten berusten dat ze weinig macht heeft in de meerderheid van de regio’s en wijken van Idlib, waarbij de werkelijke macht bij de democratische raden berust. En dat geldt ook voor de zogenaamd gematigde rebellen van Ahrar al-Sham, die voor hun bewapening bij tijd en wijle Westerse – naar onlangs in september bleek ook Nederlandse – regeringssteun genoot. Zij kennen doodseskaders, geheime rechtbanken en zijn berucht geworden door de ontvoering en permanente verdwijning van leiders van de vrouwenbeweging in Douma en Ghouta, waar zij voor Assad hadden gecapituleerd.
De regio Idlib kent meer dan 350 revolutionaire raden, die zich dus allen verzetten tegen verovering van de regio door Assad. Daarvan is 77 procent anti-salafistisch en weigert 73 procent samen te werken met salafistische raden. Nagenoeg alle raden hebben zich uitgesproken tegen het contra-revolutionaire karakter van HTS. Vierhonderd radenactivisten komen regelmatig als gedelegeerden bijeen in het al-Idlibi-huis, om gezamenlijk campagnes en demonstraties te organiseren. Er zijn alternatieve organen als de Bond van Revolutionaire Bureaus, waar voor het merendeel vrouwen werken.
Ook de White Helmets hebben hier hun thuis gevonden; zij hoeven nu geen Al-Nusra-lintjes meer te dragen om bescherming te zoeken; zij kennen nu ook een prominente vrouwenafdeling en zijn nu ook deel van de democratische kant van de dubbelmacht geworden zonder dat ze door Al Nusra worden besmet.
Sedert de massademonstraties van 14 september lijkt het relatief stil te zijn gebleven. De afwijzing van Assads verzoeningsbrief ging gepaard met berichtgeving over de wijze waarop een dergelijke verzoening in Homs, Daraa en in het pas veroverde Ghouta werd uitgevoerd. Per wijk vonden daar stelselmatig razzia’s plaats met arrestaties en gevangenzettingen, waarbij men kon verwachten dat de gevangenen hetzelfde lot zouden ondergaan als de honderdduizenden die op Assads bekend gemaakte dodenlijsten staan gepubliceerd. Of weerbare mannen of vrouwen werden met deze dreiging geprest om dienst te nemen in Assads leger en zo hun kameraden te vervolgen dan wel in Idlib te doden. Deze praktijken werden door de demonstraties in Idlib en door de berichten van de revolutionaire Radio Fresh FM zo flagrant aan de kaak gesteld dat zij de Russische bondgenoot in verlegenheid moeten hebben gebracht. Rusland aarzelt de beruchte luchtsteun aan Assad te verlenen waarmee zij al eerder samenlevingen hadden ontwricht. Een dergelijke vorm van ‘terrorismebestrijding’ dreigt nu al te zeer op genocide te lijken van een tiran die zijn eigen bevolking fysiek kwijt wil, omdat zij zijn persoonlijke economie en die van de Ba’ath-partij in de weg staat. Wil Poetin nog meewerken aan de hegemonie van Assads ‘alawitische’ kaste in oud-Assyrische stijl – maar met moderne vernietigingswapens en ten koste van bloedbaden van principieel ongewapende menigten die het schandaal van Sharpeville in het ‘blanke’ Zuid-Afrika van weleer op honderdvoudige wijze dreigen te overtreffen? Het ‘terrorisme’ is namelijk duidelijk niet meer bij machte de bevolking te onderdrukken en zo zijn tegenstanders moreel voordeel te bieden om dit soort zaken te verantwoorden.
Dus blijft het stil in het belegerde Idlib. Rusland en Turkije hebben op 17 september een gedemilitariseerd cordon rond Idlib afgedwongen. Dat wil waarschijnlijk niet zeggen dat er niet zo nu en dan een Syrisch vliegtuig met vaten dood en verderf zijn lading op woongebieden laat vallen, zoals Turkse vliegtuigen dat nu in Noord-Syrië doen met incidentele bonnen op Kobani en Manbij. Op 27 november werd een woning door Syrische mortiergranaten verwoest. Maar de gemeenschap zal daardoor niet ontwricht raken. Zij houdt in ieder geval stand totdat het kerstfeest zal worden gevierd. Maar die stilte zou moeten worden verbroken omdat op veel grotere schaal dan in dit blad bekend zou moeten worden gemaakt wat er in Idlib werkelijk leeft en werkelijk gebeurt.
[STREAMER] Er is een nieuwe, anti-nationalistische Syrische natie aan het ontstaan[/streamer]
Een dergelijke verzoek zouden we is met name moeten richten op kameraden die zich solidair verklaren met Noord-Syrië (voormalig Rojava), waar de libertaire beweging van het democratische communalisme zich probeert te handhaven tegen het isolement dat haar door de omringende dictaturen wordt opgelegd. Want er kan niet meer worden verzwegen dat tegelijkertijd met de totstandkoming van Rojava over heel Syrië een brede radenbeweging is ontstaan die zich tegen de staat heeft gekeerd en op gelijke wijze naar een nieuwe maatschappij streeft als door Rojava wordt geproclameerd. Alleen wordt de roep van deze zich organiserende massa’s overstemd door bombardementen en ander wapengeweld van opportunistische tirannen. Het ‘Vrije Syrische Leger’ waarvan men in Syrië hoopte dat zij gewapende geestverwanten zou leveren, bleek voor het merendeel uit antidemocratische maraudeurs te bestaan, deels met een islamistisch masker, maar van hetzelfde karakter als het regime van Assad. Daartegen moesten de revolutionaire massa’s voor het grote merendeel ongewapend zien te overleven, maar niettemin bestaan ze nu al bijna acht jaar. Er is een nieuwe Syrische natie aan het ontstaan, die anti-nationalistisch is en massaal bereid om zich als een maatschappij van communes tegen de staat te organiseren. Dat doen ook de Syrische vluchtelingen in Libanon, die ingeklemd zijn tussen Hezbollah enerzijds en een pro-Assad of pro-Saoedische regering anderzijds: zich organiseren in productieve associaties met eigen communale raden, die zich niet laten ‘integreren’ in een landspolitiek van geopolitieke controversen. Zij hebben zich verbonden tot de vorming van een NGO die in verbinding staat met Syrische vluchtelingen in Europa en de onderlinge steun organiseert als een vorm van wederzijdse hulp, de Union of Relief and Development Associations (URDA), en steun geeft aan democratische bewegingen in het thuisland.
Er bestaat echter een scheidslijn tussen de Syrische democraten en de beweging van de Noord-Syrische Federatie, waarvan de Koerdische Rojava-aanhangers de voornaamste vertegenwoordigers zijn in Nederland. Deze scheidslijn tussen geestverwanten zou moeten worden opgeheven, omdat beide groeperingen hetzelfde willen. ‘Hun strijd onze strijd – internationale solidariteit’: deze tot verslijtens toe uitgeroepen demonstratieleuze kan niet anders worden toegepast in het geval van de revolutie van Rojava dan in dat van de Syrische revolutie zoals die zich nog manifesteert in Idlib.